مقدمه ای بر ایجاد سیستم عامل ها:

روند رو به گسترش توليد سيستم هاي عامل جديد و هوشمند براي گوشي هاي تلفن همراه باعث تبديل موبايل از يک وسيله ارتباطي ساده به يک رايانه جيبي با کاربرد هاي متنوع شده است. طي سال هاي اخير با افزودن قابليت دسترسي به اينترنت در گوشي هاي تلفن هاي همراه، رقابت براي ساخت سيستم هاي عامل جديد و هوشمند براي موبايل ها نيز گسترش يافته است. اکنون گوشي هاي تلفن همراه با استفاده از سخت افزار هاي پيچيده و نرم افزارهاي پيشرفته گوناگون وارد عصر جديدي از حيات خود شده اند.

اولين بار که تلفن همراه به بازار آمد و ارتباط افراد در تمامي نقاط بدون استفاده از برق و خطوط کابلي عادي تلفني برقرار شد، بسياري دچار شگفتي شدند و کمتر کسي تصور مي کرد روزي موبايل ها قابليت تصويربرداري و عکسبرداري پيدا کنند. در ابتدا از تلفن همراه تنها براي ارتباط عادي تلفن ي استفاده مي شد اما با گذر زمان قابليت هاي ديگري نيز به اين دستگاه ارتباطي افزوده شد و پس از چند سال ديگر برقراري ارتباط آنالوگ کلامي تنها ويژگي موبايل نبود و دارندگان اين دستگاه مي توانستند با استفاده از دوربيني که در گوشي هاي تلفن همراه تعبيه شده بود عکس بگيرند و بعدها قابليت فيلمبرداري نيز به آن افزوده شد.

 به موازات اين تغييرات گوشي هاي تلفن همراه صاحب قابليت اجرا و ارسال پيام هاي کتبي کوتاه موسوم به اس ام اس (پيامک) نيز شدند و به مرور نيز ارسال تصاوير با اينفرارد و سپس با بلوتوث از طريق يک موبايل به موبايلي ديگر فراهم شد. اما با گسترش روزافزون فناوري هاي رايانه اي و فناوري اطلاعات و کاربرد اينترنت در زندگي افراد، سازندگان گوشي هاي تلفن همراه و ساير شرکت هاي بزرگ ساخت نرم افزار هاي کامپيوتري مانند مايکروسافت به فکر ساخت و طراحي سيستم هاي عامل براي موبايل افتادند.

در پي اين تصميمات، شرکت هاي مطرح ساخت گوشي هاي تلفن همراه نسل هاي دوم و سوم گوشي هاي خود را عرضه کردند. اين گوشي ها داراي امکانات سخت افزاري بيشتري بودند که شامل پردازنده، حافظه و ديسک سخت بود و تقريبا به صورت يک رايانه کوچک طراحي شده بود. در اين زمان بود که اين شرکت ها به اهميت نرم افزار در اين گوشي ها پي برده و رقابت نرم افزاري در کنار رقابت سخت افزاري شروع شد. مايکروسافت يکي از شرکت هاي ي بود که قبلا روي سيستم عامل رايانه هاي جيبي خود کار کرده و ويندوز سي اي CE را به همين منظور طراحي کرده بود. اين ويندوز قابليت اين را داشت که روي موبايل ها نيز نصب شود.

بعد از رسميت يافتن تلفن هاي همراه نسل جديد، شرکت هاي مطرح در اين صنعت که به مشکلات بي شمار سيستم عامل سي اي پي برده بودند و نمي خواستند نرم افزار اين صنعت را در انحصار يک شرکت نگه دارند با همکاري هم، سيستم عامل جديدي براي موبايل ها به وجود آوردند که سيمبيان نام گرفت. البته رقباي ديگري نيز مثل سيستم عامل لينوکس در اين صنعت وجود دارند. در اصطلاح به موبايل هاي ي که از اين سيستم عامل ها استفاده مي کنند تلفن هاي همراه هوشمند (SmartPhone) گفته مي شود.

گوشی های بدون سیستم عامل، گوشی های جاوا:

تا همین چند سال اخیر واژه سیستم عامل در بین گوشی های تلفن همراه معنا و مفهوم خاصی نداشت. یعنی گوشی های تلفن همراه از سیستم عامل خاصی استفاده نمی کردند و شاید صحیح تر بتوان گفت سیستم عاملی برای گوشی های تلفن همراه وجود نداشت ! اما به مرور با پیشرفت سرسام آور دنیای فن آوری موبایل سیستم های موبایلی که قبلا وجود داشت نام گرفتند. یعنی اینکه با به وجود آمادن سیستم عامل های مختلف واژه ای به نام گوشی های بدون سیستم عامل بوجود آمد.

این نوع از گوشی ها از نظر ساختار نرم افزار جزو ساده ترین نوع گوشی های تلفن همراه هستند . به صورت غیر تخصصی می توان آنها را در سه گروه زیر دسته بندی کرد:

  1- گوشی های ساده بدون سیستم که قابلیت ساپورت نرم افزار ندارند، از امکاناتی چون دوربین و … نیز برخوردار نیستند: نوکیا ۱۲۰۰، ۱۱۰۰، و …

 2- گوشی های ساده بدون سیستم عامل که قابلیت ساپورت نرم افزار های مخصوص تولیدی فقط توسط سازنده را دارند ، گاها از دوربین و … نیز در سطح پایین برخوردار هستند: نوکیا ۶۰۲۰ و تعدادی از گوشی های سامسونگ و موتورلا و…

3- گوشی های بدون سیستم عامل که قابلیت نصب تم های مخصوص ، بازی ها و نرم افزار های جاوا را دارند ، دارای دوربین عکاسی گاها با کیفیت بسیار بالا نیز هستند. در بین عموم مردم به گوشی های جاوا معروف هستند. مانند اکثر گوشی های سونی اریکسون: w810, k750, w770 نوکیا: ۶۵۰۰, ۵۳۱۰ و …

سه نوع بالا اگر چه در دسته بندی گوشی های بدون سیستم عامل قرار دارند ( سیستم دارند، در واقع سیستم ها کاربری ساده ویژه کارخانه برای گوشی) اما مسلم است نوع سوم تفاوت ها و گستردگی های بسیار زیادی را با دو نوع اول دارند و امروزه نیز قسمت بزرگی از بازار را تشکیل می دهند و در واقع گوشی های با کاربری فقط ضروری نام گرفته اند.

 انواع سیستم عامل های موبایل:

• سيستم عامل سيمبين      (Symbian OS)
•  سيستم عامل لینوکس    (LinuX)
• سيستم عامل پالم      (paLm)
• سيستم عامل بلک بری    (BlaCk Berry)
• سيستم عامل  ویندوز موبایل    (WindoS MObiLe)
• سيستم عامل مک آی او اس (اپل)   (appLe MaC iOS)
• سيستم عامل آندروید گوگل    (AndrOid)
• سيستم عامل بادا    (Bada)
• سيستم عامل میامو (MaemO)
• سيستم عامل  میگو  (MeeGo)

اين سيستم عامل براساس هسته سيستم عامل لينوکس توسعه يافته است. در واقع مديريت و بهينه سازي حافظه، ارتباط با سخت افزار و سرويس هاي سيستم، امنيت، مديريت پردازش ها و مديريت منابع دستگاه موبايل را هسته لينوکس انجام مي دهد و آندرويد فقط لايه ايست که ارتباط ميان کاربر و سيستم عامل را برقرار مي کند. اين لايه نرم افزاري بوسيله جاوا پياده سازي شده است و به همين علت قادر به اجراي کدهاي Native نخواهد بود. آندرويد همانند لينوکس اوپن سورس خواهد بود و توسعه دهندگان بيشماري بر روي آن کار مي کنند.

لينوكس در بين سيستم‌عامل‌هاي موبايل مزيت ويژه‌اي دارد: ارتشي از توسعه‌دهندگان كه آماده توسعه برنامه‌هاي كاربردي براي اين پلتفرم هستند. وجود چنين جامعه بزرگي مشخص مي‌كند كه چرا فوجيتسو، موتورولا، NEC، پاناسونيك و سامسونگ به اين سيستم‌عامل روي آورده‌اند. البته مشكلي هم وجود دارد و آن، ويرايش‌هاي مختلفي از اين سيستم‌عامل است كه توسط موتورولا، SavaJe Technologies ،TrollTech  و ديگران ايجاد شده‌اند.

 برنامه‌هايي كه براي يكي از اين ويرايش‌ها طراحي شده‌اند، روي نسخه‌هاي ديگر كار نمي‌كنند.  Haila Wang رئيس انجمن استانداردهاي تلفن‌هاي مبتني بر لينوكس (LiPS) كه حدود يك و نيم سال پيش تشكيل شد، مي‌گويد: اين بزرگ‌ترين كاستي لينوكس در مقايسه با سيمبيان و ويندوز موبايل است. دو طرح براي استاندارد كردن لينوكس موبايل در شرف انجام است.  Access، شركت ژاپني سازنده نرم‌افزارهاي موبايل، كه PalmSource ، سازنده سيستم‌عامل Palm OS را تصاحب كرد، در صدد معرفي پلتفرمي براي لينوكس موسوم Access Linux Platform در نيمه نخست سال جاري ميلادي است كه استانداردهاي آن توسط انجمن LiPS تبيين شده است.

 سيستم عامل پالم (paLm):

يكي از پيشتازان صنعت PDA، شركت Palm است. سیستم عامل پالم از سال 1996 همراه با PDA های پالم به بازار آمد. البته هم اکنون زمان آن به سر آمده است و این آخرین هورا برای این سیستم عامل، قبل از پیوستنش به ویندوز موبایل است. هنگام استفاده از آن چنان است که حس می کنید در حال کار با نسخه ای از لینوکس کامپیوترتان هستید. پالم با همان قدرت و کارآیی کارهای تان را انجام می دهد، هر چند که دیگر زمان را از دست داده است.

هرچند که دیگر تاریخ آن گذشته، اما پالم شروع بسیار خوب و با قیمت مناسبی را در بازار همراه های هوشمند داشت. مدت زمان لازم برای یادگیری کار با آن بسیار کوتاه است و بسیاری از امکاناتی را که از یک Smartphone می توان انتظار داشت را برآورده می کند. هر چند که ظاهر آن هنوز مانند تولیدات سال 1996 این شرکت است. خب، باید واقع بین بود، به هر حال پالم مرده است. احتمالا شما دیگر پالم را بر روی گوشی های همراه نخواهید دید. زیرا تمامی گوشی هایی که از ان استفاده می کردند، از این به بعد باید از ویندوز موبایل استفاده کنند.

بعد از پيدايش  Microsoft، استفاده كاربران از Palm به شدت كاهش يافت و همه به محصولات جديد روي آوردند. به اين ترتيب Microsoft شهرت بيشتري پيدا كرد و در حال حاضر بيشتر كاربران تنها از Windows  به عنوان يك سيستم عامل براي PDA  نام مي‌برند. سيستم‌عامل پالم هم نرم‌افزار‌هاي ويژه خودش را پشتيباني مي‌كند و در بيشتر موارد نرم‌افزارهايي كه در سيستم عامل ويندوز موبايل پشتيباني مي‌شوند، نسخه پالم هم دارند. به طوركلي تعداد نرم‌افزارهايي كه برنامه‌نويسان براي ويندوز موبايل Pocket  PC توليد كرده‌اند، از تمام نرم‌افزارهاي ساخته شده براي ساير سيستم عامل‌ها بيشتر است.

سيستم عامل بلک بری (BlaCk Berry):

بلک بری قبل از آنکه بعنوان بهترین موبایل هوشمند برای استفاده از پست الکترونیک مورد توجه واقع شود، کار خود را به عنوان یک پیجر دوطرفه ستایش شده آغاز کرده بود. این نام همچنین به عنوان یک مدل جامع سخت افزاری و نرم افزاری درخشش خاص خود را در ارزیابی های انجام شده نشان داده است .زیرا Research in Motion هم سخت افزار و هم سیستم عامل این همراه هوشمند را تولید می کند.سابقا این تلفن همراه توسط شرکت ها به کارمندان و افراد مرتبط با آنها ارائه می شد، زیرا پشتیبانی از این موبایل توسط سرورهای عظیم بلک بری برای تمام کشورها انجام می گرفت. این سرورها خدمات بلک بری را همراه با پست الکترونیکی شرکت ها به شکل یک پارچه و همراه با امنیت و پشتیبانی کامل ارائه می کردند. اما امروزه، درخواست برای بلک بری توسط افراد حقیقی هم رو به افزایش گذاشته است.

 BlackBerry Bold هم آخرین نسخه استاندارد این سیستم عامل است که برای استفاده در گوشی های صفحه لمسی بهبود یافته و برای اولین بار در BlackBerry Storm از آن استفاده شده است. بلک بری یکی از بهترین تجربه های استفاده از پست الکترونیک در همراه های هوشمند است و این را باید ممنون صفحه کلید پر هیبت آن باشیم. کار با سیستم عامل بلک بری واقعا ساده است و همه چیز با سادگی و از روی سلیقه به شکل آیکون در سطرهای متوالی در برابر شما قرار دارد. اینها دلایلی هستند که این سیستم عامل در فروش کلی از ویندوز موبایل شرکت مایکروسافت جلو افتاده است. همچنین RIM قصد دارد که به انجمن توسعه دهندگان این پلتفرم رونقی دوباره بدهد. بنابراین پیش بینی می شود که در آینده باید در انتظار برنامه های بیشتر و کاربردی تری برای این سیستم عامل باشیم.

بلک بری کاملا محصور و اختصاصی است. برای داشتن این سیستم عامل شما باید یک گوشی بلک بری بخرید. اگر از نسخه Bold این سیستم عامل استفاده نکنید، مدل Storm و یا Flip Pearl این گوشی چندان جذابیتی نخواهد داشت و حتی تاریخ گذشته هم به نظر خواهد آمد. همچنین در مدلهای قبلی بلک بری مرورگر وب آن کاملا غیر کاربردی و بدون استفاده است. هم اکنون فقط باید منتظر گامهای بلند بلک بری برای تبدیل شدن به یک ابزار کارآمد برای مصرف کننده باشیم. خوشبختانه تغییرات خوبی در اینجا در حال وقوع است. شركت RIM بزرگ‌ترين سازنده اسمارت‌فون در ايالات‌متحده و نيز چهارمين توسعه‌دهنده سيستم‌عامل موبايل در جهان، در كنار توسعه سيستم‌عامل بلك‌بري بر توسعه برنامه‌هاي كاربردي براي آن نيز تمركز كرده و همين مورد، دليل صدرنشيني اين سيستم‌عامل شده است. بيشتر كاربران تجاري به چيزي بيشتر از ارسال و دريافت ايميل نياز دارند.

وقتي RIM ،Enterprise Server را براي MDS Application (نرم‌افزاري براي ايجاد، تنظيم و مديريت برنامه‌هاي كاربردي بلك‌بري) منتشر كرد، همه متوجه شدند كه اين شركت چقدر بر اهدافش پافشاري مي‌كند. اين نرم‌افزار كه در گذشته به همراه ايميل سرور اين شركت عرضه مي‌شد، به عنوان يك محصول استاندارد براي مشترياني كه خواهان برنامه‌هاي كاربردي موبايل و نه پيام‌رساني بي‌سيم بودند، منتشر شد. سيستم‌عامل بلك‌بري از بیش از 1500 برنامه تجاري و هزاران برنامه معمولي مانند نقشه‌ياب، اشتراك عكس و لغت‌نامه پشتيباني مي‌كند. برنامه‌هاي مبتني بر بلك‌بري با جاوا نوشته شده‌اند و از اين رو مي‌توانند روي انواع زيادي از تجهيزات موبايل مبتني‌بر فناوري‌هاي مختلف اجرا شوند.

RIM به دپارتمان‌هاي آي‌تي اجازه مي‌دهد برنامه‌هاي كاربردي مورد پشتيباني خود را كه توسط شركت‌هاي ديگر توليد مي‌شوند، كنترل كنند. همچنين اين سيستم‌عامل مي‌تواند برنامه‌هاي معتبر (مثلاً آن‌هايي كه مي‌توانند از طريق فهرست تماس‌هاي شخصي به اطلاعات دست يابند) و نيز برنامه‌هاي نامعتبر را از معتبر تشخيص دهد و دسترسي‌ها را محدود كنند. بلك‌بري به طور ويژه‌اي براي اعمال تدابير امنيتي هنگام ارسال و دريافت ايميل و استفاده از نرم‌افزارهاي تجاري بهينه شده است. اين سيستم‌عامل از رمزنگاري end-to-end  (ارتباط كاربر با كاربر بدون نياز به ميان‌افزار) براي محافظت از داده‌ها هنگام تبادل آن‌ها بين اسمارت‌فون و   BlackBerry Enterprise Server  استفاده مي‌كند.

بلك‌بري ويژگي ديگري نيز دارد؛ RIM به ديگر سازندگان تجهيزات موبايل اجازه استفاده از نرم‌افزار خود را نمي‌دهد و به همين دليل تنوع سخت‌افزارهاي سازگار با بلك‌بري از بسياري از رقباي خود كمتر است. RIM نمي‌خواهد تنوع تجهيزات موبايل مبتني بر سيستم‌عامل اين شركت بيش از اندازه باشد. چالش فراروي بلک بري، در رقابت با ديگران از راهکارهاي نوگرايانه کمتري استفاده مي‌کند و چون طيف متقاضيان آن متنوع است بر گستره آن به سرعت افزوده مي‌شود.

 سيستم عامل سيمبين (Symbian OS):

شرکت نرم افزاری Symbian برای اولین بار در ماه ژوئن سال 1998 به صورت کاملا مخفی و خصوصی برای کار بر روی سیستم عاملی برای کار روی موبایل ها تاسیس شد. مقر اصلی این شرکت در انگلیس تاسیس شد اما هم اکنون دارای حدود 750 کارمند در کشورهای انگلیس، ژاپن، سوئد و آمریکاست که درکار تحقیق و برنامه نویسی برای گسترش سیستم عامل و نرم افزارهای آن هستند. تا اواخر سال 2003 هیجده موبایل از پنج شرکت معروف سونی، نوکیا، فوجیتسو، موتورولا و زیمنس با این سیستم عامل عرضه شد و علی رغم قیمت بالا مورد استقبال قرار گرفت و حدود 26 موبایل هم در برنامه این شرکتها و چند شرکت دیگر با این سیستم عامل در برنامه ساخت قرار گرفت. هم اینک نیز 48 مورد از این موبایل ها به بازار عرضه شده و یا به زودی عرضه خواهد شد. آمار فروش موبایل های Symbian تا پایان سال 2003 به 6.7 میلیون موبایل رسید و در سال 2004 نیز با رشد بی سابقه فروش مواجه شد به طوری که طبق آمار شرکت در سال 2004 فروش این نوع موبایل ها رشد 201 درصدی داشته است. به علت فروش بالای موبایل های Symbian هر روزه بر تعداد برنامه نویسان آن افزوده شده و نرم افزارهای فوق العاده ای برای این سیستم عامل طراحی می شود. تا اواخر تابستان سال 2004 تعداد این برنامه ها 3254 مورد گردیده است.

14 شرکت اصلی و چند شرکت فرعی از به وجود آوردندگان این محصول بودند، بعضی از این شرکتها در زمینه نرم افزار و بعضی از آنها در زمینه سخت افزار به رشد این سیستم عامل و موبایل های آن کمک کرده اند. از اصلی ترین شرکتها می توان به Nokia ،Sony-Eriksson ،LG ،Samsung ،Motorola ،Arima ،BenQ ،Fujitsu ،Lenovo ،Sanyo ،Sendo ، Mitsubishi Electronics و Siemens اشاره کرد.

ویژگی های سیمبین:

Symbian شبیه دیگر سیستم عامل های مدرن و امروزی که برای PC ها وجود دارند، به وجود آمده است. بنابراین دارای امکانات خوبی مثل Multitasking ، MultiThreading و همچنین مدیریت حافظه می باشد. در طراحی اولیه مبنای کار را بر روی این موضوع بنا نهاده اند که این سیستم عامل می بایست روی امکانات سخت افزاری بسیار کم (مثل 4 مگابایت رم) کارایی فوق العاده ای داشته باشد. به همین دلیل این سیستم عامل می تواند روی موبایل های امروزی فوق العاده سریع کار کرده و حداقل مشکل را داشته باشد. مبنای کار این سیستم عامل بر اساس event ها بنا نهاده شده است (شبیه دیگر سیستم عامل های امروزی مثل ویندوز) و سی پی یو طوری مورد استفاده قرار می گیرد که کمترین میزان بار روی موبایل قرار گیرد. هم اکنون با اینکه نسخه هشتم Symbian عرضه شده است اما نسخه 7 این سیستم عامل روی موبایل ها قرار می گیرد و تا به حال نسخه های مختلفی از آن بدون اینکه به صورت کامل استفاده شوند به فراموشی سپرده شده اند. جالبترین مورد برای این سیستم عامل به وجود آمدن اولین کرم و ویروس موبایل روی این سیستم عامل در سال 2004 بود. این کرم که Cabir نام دارد می تواند با استفاده از تکنولوژی Bluetooth خود را به موبایل های دیگر منتقل کند.

زبان برنامه نویسی Symbian: زبان اصلی برنامه نویسی برای Symbian زبان C++ است اما زبانهای مختلفی برای برنامه نویسی در این سیستم عامل به وجود آمده اند. از جمله مهمترین زبانها می توان به OPL ،Python ،Visual Basic ،Perl و Personal Java   اشاره کرد. سيمبيان با زبان C++ نوشته شده و معماري آن مبتني بر پلاگين است كه افزودن فناوري‌هاي مورد نظر شركت‌هاي مختلف به آن را آسان‌تر مي‌كند. اين سيستم‌عامل از انواع سخت‌افزارهاي مختلف پشتيباني مي‌كند (مزيتي كليدي در بازار اسمارت‌فون‌ها) و اجراي قابليت‌هاي جديد و درخواستي را سريع‌تر انجام مي‌دهد.

هر یک از این زبانها می توانند امکانات کامل برنامه نویسی در Symbian را فراهم نمایند. رشد زبانهای برنامه نویسی در این سیستم عامل بسیار سریع می باشد. به طوریکه نصف این زبانها همین امسال وارد این سیستم عامل شده اند و بدون شک این رشد با ورود زبانهای دیگر ادامه خواهد یافت. ابزارهای برنامه نویسی مختلفی از جمله ادیتورهای متنوع نیز برای کار با این زبانها به همراه شبیه سازهای موبایل (برای تست برنامه روی PC قبل از نصب آن روی موبایل) به بازار عرضه شده است.

رابط های کاربری هم اکنون دو رابط اصلی کاربری برای Symbian به وجود آمده است. اولین رابط که بیشترین استفاده را در موبایل ها دارد توسط نوکیا نوشته شده است. این رابط دارای نسخه های مختلفی است اما Series 60 نسخه اصلی این رابط است که بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. رابط کاربری دوم با نام UIQ به وجود آمده است که دارای امکانات بسیار خوبی است و رفته رفته در حال باز کردن جای خود در بین شرکت های تولید کننده موبایل است. هر دوی این رابط ها به صورت کاملا گرافیکی و شبیه به هم طراحی شده اند و کار با آنها بسیار راحت است.

بازی بر روی Symbian خوشبختانه سیستم عامل Symbian یکی از غنی ترین سیستم عامل ها برای بازی کردن است. به خصوص بعد از تولید N-gage اولین کنسول بازی موبایلی توسط نوکیا که بر اساس Symbian و رابط کاربری Series60 به وجود آمد، سیل بازیهای مختلف و حرفه ای به سوی این موبایل و در کنار آن این سیستم عامل سرازیر شد. حتی شرکت های مطرح بازی سازی هم اکنون به صورت حرفه ای روی این سیتم عامل و موبایل های دارای این سیستم عامل سرمایه گذاری می کنند.

مجوز استفاده از سيمبيان برخلاف بلك‌بري شركت RIM يا Mac OS X شركت اپل، مي‌تواند در اختيار هر شركتي قرار بگيرد APIهاي آن نيز در اختيار علاقمندان است و اين يعني، با انتخاب سيمبيان، دپارتمان‌هاي آي‌تي گزينه‌ها و امكانات بيشتري را در اختيار خواهند داشت. براي نمونه، سيمبيان با گستره وسيعي از انواع راهبردهاي بي‌سيم مانند Intellisync ،Visto و BlackBerry Connect براي ارايه سرويس‌هاي ايميل سازگار است.

با اين همه، رايج بودن سيمبيان مشكلاتي را هم در بردارد. سيمبيان آماج حملات بدافزارهايي است كه گوشي را دچار اختلال مي‌كنند. يك كد مخرب روي آن نصب مي‌نمايند يا داده‌هاي آن را به صورت بي‌سيم به دستگاه‌هاي ديگر منتقل مي‌كنند. ويروسي موسوم به Commwarrior تاكنون اسمارت‌فون‌هاي زيادي را آلوده كرده است كه از سيمبيان استفاده مي‌كنند. اين ويروس خود را از طريق بلوتوث به گوشي‌هاي ديگر منتقل مي‌كند.

 سيستم عامل  ویندوز موبایل (WindoS MObiLe):

ویندوز موبایل یک سیستم عامل فشرده به همراه تعدادی از برنامه‌های اصلی و کاربردی موبایل برای گوشی‌هائی است که بر اساس API های Microsoft win32 کار می‌کنند. این سیستم عامل شبیه نسخه رومیزی ویندوز طراحی شده است. ریشه های ویندوز موبایل در ویندوز CE قرار دارند و قبل از این در پاکت پی سی های این شرکت مورد استفاده قرار گرفته اند.

ويندوز موبايل در دو نوع عرضه مي‌شود: يكي نسخه ويژه اسمارت‌فون‌ها كه در پيام‌رساني بي‌سيم، تقويم و زمانبندي كارها و يادداشت‌هاي صوتي خوب عمل مي‌كند و ديگري، نسخه ويژه Pocket PCها كه نسخه موبايل نرم‌افزارهايي چون ورد، اكسل، پاورپوينت و آوت‌لوك را به همراه دارد. ويندوز موبايل‌هاي نسخه Pocket PC كه به اختصار آن راPPC مي‌نامند قوي ‌ترين و بيشترين نرم‌افزارهاي ممكن را نسبت به ساير سيستم‌عامل‌ها پشتيباني مي‌‌كند. نسخه اسمارت‌فون ويندوز موبايل هم از پشتيباني نرم‌افزاري خوبي برخوردار است ولي قدرت آن در مقايسه با نسخه PPC كمتر است.

 ویژگی های ویندوز موبایل:

• قابلیت نصب .net frame work که فعلا آخرین ورژن آن برای موبایل 2 می باشد، هیجان ویژه ای به آن میدهد. این قابلیت، دریچه ای بسیار بزرگ برای برنامه نویسان باز میکند که بتوانند با تمام زبان های .net برای گوشی خود برنامه بنویسند.
• پشتیبانی از زبان های c,c++,java هم تیر آخر برای تمام زبان هاست. یعنی از لحاظ برنامه نویسی، هیچ زبانی نسیت که نتواند در Windows Mobile استفاده بشود. در ضمن قابلیت استفاده از بانک های اطلاعاتی، جای هیچ تفاوتی بین کامپیوتر و گوشی را در زمینه برنامه نویسی نمی گذارد.
• از نظر کارکردن و عادت کردن به Windows Mobile زمانی که به آن عادت کردید، به شدت احساس راحتی میکنید و واقعا حس میکنید که قبلا چقدر محدود بوده اید!!
• برنامه های کاربردی و مجانی بسیاری هم در اینترنت قابل پیدا شدن هستند و اگر برنامه نویس نیستید، با صرف اندکی وقت می توانید برنامه مورد احتیاجتان را پیدا کنید. اگر هم اندکی برنامه نویس باشید، به کمک محیط قدرتمند Visual Studio و شبیه سازموبایل آن، (چه خودتان گوشی ویندوز موبایل داشته باشید یا نه) میتوانید برای آن برنامه نویسید و در شبیه ساز قدتمند VS آن را آزمایش کنید.

• پشتیبانی قوی و قدرتمند غول نرم افزاری از این سیستم عامل و open source کردن symbian و java و همین طور عرضه سیستم عامل open source دیگری به نام android  توسط google که Microsoft به شدت از آن می ترسد! شرایط را برای این os بهتر از گذشته خواهد کرد. چون مسلما رقابت بین این محصولات به نفع مشتری است و نکته مثبت در این رقابت این ایت که ممکن است در جنگ، یک حریف از بین برود، ولی Microsoft هیچ وقت بی خیال نمی شود، در ضمن از بقیه رقبا خیلی جلوتر اسست. البته ورژن های customize  شده لینوکس هم برای موبایل وجود دارد که واقعا کار با آنها سخت است و حتی لینوکس بازها هم آن را توصیه نمی کنند.
• شرکت های سازنده تلفن همراه که از windows mobile روی گوشی های خود استفاده می کنند، شرکت های بسیار بزرگ و معتبری هستند که از شرکت های معمولی یا حتی با تولید بالا مثل nokia بهترند!
• چون windows mobile در ایران به شدت غریب است و به گفته یکی از نمایندگی های گوشی imate خریداران ما، یا آدم های مایه دارند یا حرفه ای، گوشی های ویندوز دار به شدت با کلاس هستند و مخصوصا لوگوی ویندوز روی گوشی، جلوی هر فردی خود نمایی خواهد کرد و تیر خلاص برای با کلاس جلوه دادن شما را خواهد زد!!!

  معایب ویندوز موبایل:

• Microsoft به شدت شرکتی انحصار طلب است. پس آنها شرایط را در جهت بهتر شدن عوض می کنند و شما در تغییرات ویندوز تاثیری ندارید. ولی در تمام سیستم عامل های دیگر چون  open source هستند شما میتوانید برای خودتان سیستم عامل بسازید و … هر چند که open source در دراز مدت که افراد آن را گسترش میدهند برای خیلی ها سود خواهد داشت، ولی در این مدت بیشتر از 10 ساله که کلی آدم در حال گسترش لینوکس هستند چه خیری به ما رسیده که حالا رو سیستم عامل موبایل که تازه open source شده اند خیری به ما برسد!
• چون در ایران روی ویندوز موبایل کم کار شده، برنامه های مجانی (هر چند کافی هستند) خیلی پیدا نمی شود و باید در سایت های خارجی به دنبال آنها باشید و اگر برنامه ای پولی پیدا شد، (باز به خاطر فعالیت کم ایرانی هاcrack آن سخت پیدا می شود !!)
• مدت به نسبت زیادی (حدود 1 ماه) طول می کشد تا به  windows mobile  عادت کنید. ولی امان از دست وقتی که روون شدید!!
• چون ویندوز پولی هست، مجبورید پولی اضافه بابت گوشی خود بپردازید.(مثل notebook ها)

 سيستم عامل  ویندوز فون (Windows Phone 7):

در فوریه 2010 استیو بالمر مدیر عامل مایکروسافت معرفی اولیه ای را از سیستم عامل جدید مایکروسافت را برای تلفن های همراه هوشمند ارائه داد. کمی قبل تر از آم تنها شایعات و اطلاعات درز کرده کمی از این سیستم عامل جدید که Windows Phone 7 نام گرفته است، در اینترنت منتشر شده بود. اکنون و با عرضه نهایی این سیستم عامل به شرکتهای سازنده تلفن های همراه هوشمند و در اختیار گذاشتن SDK آن برای برنامه نویسان علاقه مند، همگان منتظر آن هستند تا ببینند ادعاهای مایکروسافت در مورد WP7 که پر بود از تعریف و تمجدید، محقق می شود یا خیر. ارائه اولیه استیو بالمر بارها و بارها تحسین همگان را در آن جلسه به همراه داشت. فاصله بین Windows Phone 7  و نسخه های قبلی که  Windows Mobile نام داشتند از همه جهات زمین تا آسمان است. واسط کاربری و نوع طراحی آن با اسم رمز Metro سایر سیستم های عامل موجود همچون iOS وAndroid را به چالش کشانده است.

Metro بطور قابل ملاحظه ای متفاوت است و تأکید بسیار زیادی بر روی فن بیان و تعریف بصورت علائم و نشانه ها و همچنین تصاویر همانطور که در شکل زیر مشاهده می شود، دارد. استفاده کامل از قابلیتهای سخت افزاری نیز باعث افزاریش سرعت آن شده بطوریکه تصاویر متحرک با نرمی فوق العاده ای نمایش داده می شوند و بسیار طبیعی جلوه می کنند و پاسخ صفحه نمایش نیز به لمس های مختلف بسیار سریع می باشد.

برای برنامه نویسان Silverlight احتمالا” جالبترین خبر اینست که Silverlight بعنوان یک شهروند درجه اول در WP7 به شمار می رود. در واقع برنامه نویسان می توانند بین دو چارچوب XNA و Silverlight آنچه را که مایلند انتخاب کنند. البته XNA مناسب برای توسعه بازیها و Silverlight مناسب برای توسعه برنامه های کاربردی می باشند. برنامه نویسان Silverlight که تجربه توسعه برنامه های desktop را دارند می توانند یک شبه برنامه نویس WP7 شوند و توسعه برنامه WP7 برای این برنامه نویسان ساده تر از آن چیزیست که برنامه نویسان نسخه های پیشین Windows Mobile باید انجام دهند. اگر شما برنامه نویس Windows Mobile هستید این قضیه نبایدشما را نا امید کند. با توجه به منابع بسیاری که برای فراگیری Silverlight وجود دارد، تسلط به آن دور از دسترس نیست.

یک مسئله جالب توجه دیگر این می تواند باشد که توسعه برنامه های Silverlight برای WP7 هیچ هزینه ای در بر نخواهد داشت چراکه اگر شما Visual Studio و یا Expression Blend   را در اختیار داشته باشید، ابزار مربوط به توسعه برنامه ها برای WP7 را می توانید بطور رایگان دریافت کرده و به این محیط ها اضافه کنید. تنها یک هزینه کوچک وجود دارد و آن هنگامیست که شما برنامه خود را تکمیل نموده و می خواهید آن را در اختیار دیگران قرار دهید. برای این کار تنها می بایست که از Market Place مایکروسافت استفاده کرد.

نکته دیگری که باید بدان اشاره کرد این است که مایکروسافت تنها از زبان برنامه نویسی # Cبرای نوشتن برنامه های مبتن بر Windows Phone 7 پشتیبانی می کند. برایWP7، مایکروسافت قید و بندهایی سخت افزاری را برای سازندگان تلفن های همراه هوشمند در نظر گرفته است. مثلا” هر تلفن همراهی که بخواهد WP7 را بعنوان سیستم عامل بر روی خود داشته باشد باید حداقل، امکانات زیر را دارا باشد:

•       صفحه نمایش لمسی 480 x 800 PX این صفحه نمایش می بایست توانایی تشخیص چهارنقطه لمسی را داشته باشد.

•       شتابدهنده سخت افزاری در WP7 تصاویر متحرک ساخته شده با Silverlight اغلب از شتابدهنده سخت افزاری جهت اجرای طبیعی تر تصاویر متحرک استفاده می کنند.

•       GPS، ژیرسکوپ و جهت یاب یا قطب نما

•       دوربین حداقل 5 مگاپیکسلی

•       دکمه های Search، Back، Start و Hardware

•       قابلیت اتصال به شبکه های بی سیم

•       حداقل 256MB حافظه RAM و 8 GB ذخیره سازی Flash

اینها حداقل امکاناتی است که سازندگان تلفن های همراه هوشمند می بایست مد نظر داشته باشند تا بتوانند از WP7 پشتیبانی کنند. بعبارت دیگر آنها می توانند آزادانه قابلیتهای فراتر از این را به دستگاههای خود اضافه کنند. مثل صفحه کلید سخت افزاری، دوربین بهتر به همراه فلش، فضای ذخیره سازی بیشتر و مواردی از این دست. پس می توان گفت WP7 یک بستر باز است با حداقل نیازمندی هایی که گفته شد.

 ویژگی های WindOws phone 7:

• رابط کاربری جدید موسوم بهMetro
• Internet Explorer
• Xbox Live
• XNA FramWOrk
• Silverlight
• OffiCe

معایب WindOws phone 7:

• نبود File Manager
• عدم پشتیبانی از CuT-Copy-PaSt
• عدم پشتیبانی از VideO CaLL
• وابستگی به نرم افزار Zune برای انتقال فایل
• نبود قابلیت Multitasking کامل
• حذف امکان Mass Storage
• عدم امکان انتقال فایل از طریق BlueTooth
• عدم پشتیبانی از Custom Ringtones
• عدم پشتیبانی از Removable SD Cards
• Open Sorce نیست

سيستم عامل آندروید گوگل (AndrOid):

Android به زبان ساده سيستم عاملي است براي دستگاه هاي موبايل و گوشي هاي هوشمند که توسط بيش از 30 کمپاني معروف پشتيباني مي شود. آندرويد اوپن سورس است و توسعه دهندگان مي توانند با استفاده از Android SDK برنامه هاي مختلفي براي اين سيستم عامل بنويسند. در واقع آندرويد بستري را فراهم مي کند تا برنامه نويسان بتوانند هرچه سريعتر و بهتر برنامه هايي بسازند که از تمام ويژگي هاي يک گوشي هوشمند استفاده کند. آندرويد به معناي واقعي “ باز (Open) “ است، يعني برنامه نويس مي تواند از تمام قدرت يک تلفن همراه استفاده کند. آندرويد امکان استفاده از توابع داخلي گوشي موبايل همچون شماره گيري، فرستادن SMS يا استفاده از دوربين گوشي را به برنامه نويسان مي دهد تا بتوانند اپليکيشن هاي قدرتمند و کاربردي براي کاربران بسازند.

تمام برنامه ها براي آندرويد يکي اند. آندرويد فرقي ميان يک برنامه third-party و توابع هسته سيستم عامل در اجرا نمي گذارد و هر دو مي توانند دسترسي مساوي به قابليت هاي گوشي داشته باشند. گوشي هايي که سيستم عامل آندرويد را خواهند داشت به کاربرشان اجازه مي دهند تا از تمام قابليت هاي يک گوشي هوشمند بهره ببرند. کاربران اين گوشي ها به معناي واقعي مي توانند دستگاه خود را بر اساس سليقه ي خود تغيير دهند و محيط سيستم عامل گوشي خود را سفارشي و شخصي سازي کنند. حتي کاربران مي توانند براي گوشي تعيين کنند که عکس هايشان با چه برنامه اي باز شود.

ويژگي ها و خصوصيات آندرويد:

• آندرويد تمامي تکنولوژي هاي اتصال (Connectivity) شامل GSM/EDGE, CDMA, EV-DO, UMTS, Bluetooth و Wi-Fi را پشتيباني مي کند.
• آندرويد از فرمت هاي مختلف فايل هاي مالتي مديا مثل MPEG-4, H.264, MP3, AAC, AMR, JPEG, PNG, GIF پشتيباني مي کند.
• SMS, MMSو XMPP فرم هايي هستند که آندرويد براي ارسال پيغام هاي متني يا همان SMS از آن ها پشتيباني مي کند.
• مرورگر موجود در آندرويد بر اساس فريم ورک اوپن سورس WebKit توسعه يافته است.
• SQLite نرم افزاريست که براي ذخيره داده ها و مديريت بانک هاي اطلاعاتي سبک در آندرويد در نظر گرفته شده است.
• ماشين مجازي جاوا (Java Virtual Machine) در آندرويد به صورت پيش فرض تعبيه شده است. تمام برنامه هاي آندرويد بايد به زبان جاوا نوشته شوند. البته اين نسخه از JVMبراي دستگاه هاي موبايل بهينه شده است.
• ابزارهاي مختلف آندرويد براي توسعه دهندگان به راحتي در دسترس است و توسط شرکت گوگل پشتيباني مي شوند. اين ابزارها شامل کتابخانه ها، خطاياب، شبيه ساز گوشي و يکم پلاگين براي اکليپس است.

• آندرويد از سخت افزارهاي مختلف همچون GPS و دوربين هاي متنوع پشتيباني مي کند.
• تصاوير و فايل هاي گرافيکي بوسيله OpenGL پردازش مي شوند که کيفيت بالاتري خواهند داشت.

معایب آندروید:

• عدم اجرای برنامه و بازیها روی بسیاری گوشیهای اندروید بدلیل عدم هماهنگی
• ضعف در ساپورت بسیاری گوشیهای آندرویدی مثل X10
• عدم یکپارچگی

توسعه برنامه هاي کاربردي در آندرويد سريع، راحت و لذت بخش است.

گوگل دسترسي آسان به ابزارهاي سودمند و کتابخانه هاي بسياري را براي توسعه و توليد برنامه هاي کاربردي مبتني بر آندرويد فراهم کرده است، که برنامه نويسان مي توانند با استفاده از آن ها هرچه سريع تر و راحت تر براي آندرويد برنامه توليد کنند. اين ابزارها شامل خطاياب، شبيه ساز گوشي، کتابخانه ها، اسناد، کدهاي نمونه و يک پلاگين براي اکليپس است. برنامه نويسي براي آندرويد به زبان جاوا انجام مي گيرد. توابع خود آندرويد نيز با استفاده از جاوا پياده سازي شده اند. آندرويد فقط قادر است کدهاي مديريت شده (Managed Codes) را اجرا کنيد و قادر به اجراي کدهاي Native نخواهد بود.

آندرويد سيستم عاملي بر اساس لينوکس: اين سيستم عامل بر اساس هسته سيستم عامل لينوکس توسعه يافته است. در واقع مديريت و بهينه سازي حافظه، ارتباط با سخت افزار و سرويس هاي سيستم، امنيت، مديريت پردازش ها و مديريت منابع دستگاه موبايل را هسته لينوکس انجام مي دهد و آندرويد فقط لايه ايست که ارتباط ميان کاربر و سيستم عامل را برقرار مي کند. اين لايه نرم افزاري بوسيله جاوا پياده سازي شده است و به همين علت قادر به اجراي کدهاي Native نخواهد بود. آندرويد همانند لينوکس اوپن سورس خواهد بود و توسعه دهندگان بيشماري بر روي آن کار مي کنند.

آمارهایی از نرم افزارهای موجود برای اندروید: تا ماه اکتبر 2010 تعداد یکصدهزار برنامه جانبی برای این سیستم عامل نوشته شده است که سهم بزرگی در محبوبیت این سیستم عامل دارند. تا همین تاریخ تعداد برنامه های نوشته شده برای سیستم عامل آیفون 300 هزار بوده است. اما سرعت رشد سیستم عامل اندروید بسیار بالاتر از بقیه سیستم عامل ها و حتی آیفون است و البته این موضوع را نباید از یاد برد که در لحظه نگارش این مقاله، اندروید نصف عمر آیفون را دارد.

اندروید دارای کتابخانه های برنامه نویسی قدرتمندی است که کار برنامه نویسان را بسیار ساده میکند. از جمله دیتابیس رابطه ای کوچک شده‌ SQLite، توابع گرافیکی 3 بعدی openGL، موتور مرورگر) webkit همانند مرورگر کروم) و موتور گرافیکی SGL رابطه اندروید و جاوا: نرم افزارهای جانبی اندرویدی با استفاده از زبان جاوا نوشته میشوند و برای ارتباط با لایه های زیرین سیستم عامل میتوانند از کتابخانه های جاوایی اندروید استفاده کنند. بخش رابط کاربری سیستم عامل اندروید با زبان جاوا نوشته شده است و بسیاری از برنامه های اندروید هم با جاوا نوشته شده اند. اما این سیستم عامل ، Java Virtual machine ندارد. برای اجرای برنامه های جاوایی روی این سیستم عامل، کدهای جاوا به کدهای Dalvik تبدیل  میشوند و سپس روی  Dalvik virtual machine اجرا میشوند.

 (دالویک یک ماشین جازی جاوایی است که برای سیستم عامل اندروید بهینه شده است تا همRAM و هم CPU و هم باطری کمتری  مصرف کند). برنامه های جاوایی معمولی هم که روی گوشی های دیگر اجرا میشوند با استفاده از نرم افزارهای شبیه ساز ماشین مجازی جاوا مانند j2ME MIDP Runner روی این سیستم عامل قابل اجرا هستند. فرمت فایل های پشتیبانی شده: اندروید در حالت پیشفرض فایل های mp3, aac , ogg , amr   midi , mpeg4 , wav , bmp , gif , png , jpg را پشتیبانی میکند.

 آندروید Adobe Flash را نیز پخش میکند و میتواند فایل های GIF متحرک را با حرکت پخش کند. برای پخش فایل های جریان دار مانند صوت و ویدئو نیز میتوانید از تگ ویدئو html5 و همچنین تکنولوژی Adobe Flash Streaming استفاده کنید.در نسخه های  جدید اندروید، موتور جاوااسکریپت مرورگر کروم که سرعت بسیار بالایی در اجرای کدهای جاوا اسکریپت دارد به مرورگر اندروید متصل شده است. (در ضمن مرورگر اندروید کدهای HTML5 را پشتیبانی میکند).

محیط برنامه نویسی اندروید: Android SDK شامل یک دیباگر، کتابخانه های اندروید، شبیه ساز سیستم عامل ، مستندات اندروید و فایل های نمونه و آموزشی است که به شما در ایجاد اولین برنامه هایتان کمک میکند. هم اکنون این SDK بر روی یک سیستم 32 بیتی که لینوکس ، ویندوز و یا mac OSX داشته باشد اجرا میشود. پیش نیازهای نصب این SDK عبارتند از JDK  و Apache Ant و python 2.2 برنامه های نوشته شده برای اندروید با پسوند apk ذخیره میشوند.

برنامه ساز آندروید یک محیط برنامه نویسی ویژوال تحت وب برای برنامه نویسان تازه کار است که بر پایه ی کتابخانه جاوایی open Blocks و توسط یکی از استادان برجسته دانشگاه MIT بنا شده است و فانکشن هایی برای برقراری ارتباط با سخت افزارهای مورد پشتیبانی اندروید دارد: مانند شتاب سنج، جهت سنج، GSP، مدیریت پیامک اندروید، مبدل صدا به متن و حتی امکان اتصال به وب سرویس ها (وب سرویس آمازون و توییتر بصورت پیشفرض در این محیط برنامه نویسی گنجانده شده). این محیط برنامه نویسی آنقدر پیشرفت کرده است که دانشگاه های MIT، هاروارد، ولزلی و سانفرانسیسکو آنرا بعنوان یک کورس برای دانشجویان برگزار میکنند.

گوگل هدف از ایجاد سیستمی مانند android app inventor را اینگونه بیان میکند که هر کسی باید قادر باشد تا برای اندروید برنامه بسازد، حتی بچه های دبستانی که چیزی از برنامه نویسی نمی دانند، زیرا آنها نیازهای موردنظر خود را با اینکار رفع میکنند و اگر سیستم اندرویدی نداشته باشند، برای خرید یک گوشی اندرویدی ترغیب میشوند. در این محیط برنامه نویسی شما می توانید با drag-n-drop براحتی کامپوننت ها را روی صفحه بکشید و نوشتن  اولین برنامه ی اندرویدی خود را آغاز کنید.

سيستم عامل مک آی او اس (اپل)(AppLe MaC iOS):

کمپاني توسعه دهنده این سیستم عامل اپل کامپیوتر است. برنامه نویسی شده در C,C++,Objective-C  از خانواده  سيستم عامل Mac OS X  و شبه يونيکس ها. تاريخ اولین انتشار آن 29 ژوئن 2007 بود. آخرين نسخه پايدار  iOS نسخه 4.1 برای آيفون و آيپاد تاچ در 8 سپتامبر 2010 منتشر شد. آخرين نسخه بتا تا تاریخ 26/10/2010 4.2 Beta 3 براي آیفون، آيپاد تاچ و آیپد در تاریخ 12 اکتبر 2010 منتشر شد. زبان مناسب براي برنامه نويسي پشتيباني از چندين زبان پلتفرم های پشتيباني شده دستگاه های(iPhone , iPod Touch  iPad)   پلتفرم ARM (نوع هسته آن هایبرید است) مبتني بر سيستم عامل داروين می باشد.

آی او اس، سیستم عامل شرکت اپل است که در اصل برای تلفن هوشمند، آیفون نوشته شده است که بعد از آن، برای آی پد – آیپاد تاچ و Apple TV نیز استفاده شد. سيستم‌عاملي كه روي آي‌فون عرضه مي‌شود، Mac OS X  است. آي‌فون در واقع تركيبي از يك كامپيوتر مك، آيیپاد و تلفون سلولي است. هيجان‌انگيز است! با اين وجود، طراحي OS X به گونه‌اي است كه در برخي موارد كاستي‌هايي دارد. اين پلتفرم تنها با شبكه Cingular سازگار است و از اين رو سيستمي بسته محسوب مي‌شود. اپل و سينگولار نوع نرم‌افزارهاي موجود روي آي‌فون را كنترل خواهند كرد.

آي‌فون ذاتاً از فناوري نسل سوم شبكه‌هاي سلولي پشتيباني نمي‌كند. در حالي كه بيشتر كريرهاي شبكه‌هاي بي‌سيم برخلاف اپل به سمت شبكه‌هاي نسل سوم موبايل حركت مي‌كنند. به همين دليل، انتقال داده‌ها با آي‌فون روي شبكه سينگولار كند انجام مي‌شود. نكته جالب در مورد آي‌فون، طراحي حساس به لمس آن است و به همين دليل، اين وسيله فاقد صفحه كليد است. اپل نخستين شركتي نيست كه از چنين طرحي براي تجهيزات خود استفاده مي‌كند، ولي به دليل جايگاهي كه در بازار آي‌تي دارد، مي‌تواند ديگر سازندگان چنين تجهيزاتي را نيز به اين سمت سوق دهد که در این امر هم تا حد زیادی موفق بوده است.

 مثل همیشه، اپل در این مورد هم اجازه نداده که سیستم عاملش برروی سخت افزار های شرکت های دیگر اجرا شود. پس شما iOS را فقط در وسایل یاد شده خواهید دید. توجه داشته باشید که تا تاریخ اول سپتامبر 2010، AppStore  شامل بیش از 250000 اپلیکیشن بود که برای این سیستم عامل نوشته شده بودند و دانلود های کلی از فروشگاه نرم افزار هم به شش و نیم میلیارد رسید! با این حساب، اگر چه iOS فقط برای دستگاه های اپل، قابل اجرا است. اما شما به هیچ عنوان با یک سیستم عامل منزوی و حاشیه ای رو به رو نیستید بلکه iOS بسیار مطرح، پر طرفدار و قدرتمند است.

این سیستم عامل در 9 ژانویه سال 2007، همراه آیفون رونمایی شد و در 29ژوئن همان سال عرضه گردید. در ابتدا؛ بخش بازاریابی اپل برای این سیستم عامل نامی منحصر به فرد اتخاذ نکرده بود و اعلام کرد که آیفون از سیستم عامل X (OS X) استفاده می کند! هر چند دروغ هم نبود چون iOS از همان سیستم عامل مشتق شده است. اما نام گذاری این سیستم عامل از 6 مارس سال 2008، آغاز شد. بله، نسخه آزمایشی بعدی نام iPhone OS را به همراه داشت. البته باید اضافه کرد که آیفون در طول تعطیلات سال 2007 توانست بیش از یک میلیون دستگاه آیفون بفروشد. این سیستم عامل در همان زمان هم طرفداران زیادی پیدا کرده بود اما هنوز هم نبود بعضی امکانات، اکثر افراد را رنج می داد. البته عده ای را هم زجر می داد!

فروش سریع آیفون سبب شد تا اپل به توسعه بیشتر SDK علاقه مند شود. اپل نسل های مختلفی از آیپاد تاچ را نیز عرضه کرد که از سیستم عامل iPhone OS بهره می بردند و به جز قابلیت تلفن زدن، تقریبا از تمام امکانات آیفون بهره مند بودند. این پیشرفت ها ادامه داشت تا در 27 ژانویه 2010، اپل اعلام کرد که محصول جدیدش یعنی iPad، دارای یک صفحه نمایش بزرگ تر از آیفون و آیپاد تاچ است و این تبلت برای وبگردی، مصارف چند رسانه ای و خواندن کتاب های الکترونیکی طراحی شده است. با این همه این که آی پد هم مانند آیفون ها و آیپاد تاچ های قبلی از نبود مولتی تسکینگ رنج می برد؛ صدای خیلی ها را درآورد.

نسخه چهارم iOS در آپریل سال 2010 معرفی شد. استفاده از قابلیت چند وظیفه گی (مولتی تسکینگ)؛ ایمیل های گروهی و چندین امکانات تجاری-اداری دیگر؛ از ویژگی هایی بودند که به نسخه جدید iOS اضافه شده بودند. طولی نکشید که در ژوئن 2010، اپل اعلام کرد که iPhone OS تغییر نام یافته است. اپل از شرکت Cisco اجازه گرفت که از نام تجاری iOS استفاده کند.(IOS نام یک فناوری از شرکت Cisco است) جالب است که بدانید قبل از این هم اپل بر سر استفاده از نام iPhone با این کمپانی اختلافاتی داشت!

IOS 4 در21 ژوئن 2010 به بازار عرضه شد. یعنی سه روز قبل از عرضه iPhone 4 به بازار. علت هم این بود که از شلوغ شدن بیش از حد سرور های اپل جلوگیری شود! اپل تا قبل از این نسخه، 9 دلار و 99 سنت برای آپگرید آیپاد تاچ دریافت می کرد اما iOS چهار، اولین نسخه ای از iOS بود که به طور رایگان روی آیپاد تاچ نصب می شد.

IOS 4.0.1، که در 15 جولای 2010 عرضه شده بود، مشکل آنتن دهی را رفع کرده بود. حالا نوبت آن رسید که اپل از عرضه نسخه 3.2.1 آی او اس برای آیپد خبر دهد. این نسخه بهبود هایی در اتصال به شبکه های بی سیم، پخش ویدئو و کپی پیست اتچمنت های PDF، به همراه داشت. البته به همراه چند آپدیت دیگر. در 11 آگوست 2010، باز هم آپدیت آی او اس 4.0.2 برای آیفون و آیپاد تاچ و iOS 3.2.2 برای آیپد منتشر شد تا برخی اشکالات امنیتی برطرف شود.

با این وجود باز هم کاربران، گزارش هایی از برخی اشکلات می دادند. اپل هم با عرضه iOS  4.1  در 8 سپتامبر، این اشکالات را رفع کرد. این نسخه عمر باتری را افزایش می دهد و قابلیت جدیدی به نام Game Center یا “مرکز بازی”، به آن اضافه شده است. مرکز بازی به گیمر ها اجازه ی بازی کردن چند نفره، آپلود امتیازات بالا و بازکردن Achievements ها را می دهد. (البته این قابلیت در آیفون 3G هم وجود داشت. اما به دلیل عملکرد کند و نامناسب، از آن حذف شد!)

ویژگی های iOS:

• به خاطر اینکه این سیستم عامل با یونیکس نوشته شده هسته بسیار محکم و انعطاف پذیری دارد و تقریبا هر تغییری میشه در اون ایجاد کرد
• فروشگاه نرم افزاری Apple با امکانات کافی  و تعداد برنامه های زیاد برای آن
• کیفیت تصویر صفحه نمایش بسیار عالی
• بازی ها و برنامه های گرافیکی و زیبا

 معایب iOS:

• از کارت حافظه  microSDپشتیبانی نمی کند
• برای بارگذاری محتوای چند رسانه ای وابستگی بسیاری به iTunes دارد
• انتقال فایل از طریق بلوتوث ندارد
• حالت USB Mass Storage وجود ندارد
• مرورگر وب از Flash پشتیبانی نمی کند
• MultyTaSking کامل و قوی ندارد
• قیمت بسیار بالا